KOMPUTERY

Jako, że ostatnio na Forum jest dużo pytań dotyczących podkręcania procesora, postanowiłem napisać po kolei co i jak należy robić. Właściwie to ten poradnik może dotyczyć większości procesorów (a nawet innych podzespołów, jak karta graficzna!), ale wtedy punkty (1.1) i (1.5) się nie zgadzają. Od razu piszę, że poradnik ten, jest skierowany do osób które dopiero chcą zacząć swoją przygodę z podkręcaniem. Nie będę pisał na "po co podkręcać" i "dlaczego

Na początku jeszcze tylko kilka słów ode mnie. Pamiętaj:
-dopóki wszelkie temperatury i napięcia* nie przekraczają podanych przeze mnie wartości, nie ma powodów do zmartwień. Procesor się nie spali, chyba, że masz wyjątkowego pecha.
-bardzo często dostaję na maila pytanie o to, do jakiej częstotliwości można podkręcać procesor. A więc odpowiadam tu: Trzeba sprawdzić samemu, każdy egzemplarz podkręca się inaczej!
-jeszcze przed podkręcaniem sprawdź położenie zworki resetującej ustawienia BIOSu, lub baterii podtrzymującej owe ustawienia. Prawie na pewno będziesz z niej korzystał.
-UWAGA: Podkręcając tracisz gwarancję!
-cierpliwość jest najważniejszą cechą dobrego overclocker'a. Spiesząc się będziesz na najlepszej drodze do uszkodzenia komputera. Będąc cierpliwym szansa uszkodzenia PC-ta jest bardzo niska

A więc zaczynamy .

(1) Na początku przydałoby się upewnić, czy masz odpowiedni do podkręcania sprzęt. Szczególnie ważne są:
(1.1) Płyta główna. Bez dobrej płyty głównej nie zajdzie się daleko. Najlepszy są płyty z chipsetem nForce2 Ultra 400 (przykłady: Abit NF7-S, Asus A7N8X-E Deluxe, MSI K7N2 Delta), które mają stałe taktowanie PCI (33MHz) i AGP (66MHz). Dzięki temu nie trzeba się przejmować, że np. karta dźwiękowa na PCI odmówi posłuszeństwa.
(1.2) Zasilacz. Bez dobrego, markowego zasilacza o mocy przynajmniej 360W (a najlepiej 420W) nie ma sensu w ogóle zaczynać podkręcać. Testy zasilaczy są w tym wątku. Ale nawet jeśli masz dobry zasilacz, to nie zaszkodzi się upewnić czy napięcia są w porządku. Do tego celu można użyć programu Speed Fan 4.20
(1.3) Pamięci. Jeżeli chcesz poprzez podkręcanie uzyskać wyższą wydajność systemu (a chcesz, prawda?), to pamięci muszą pracować w trybie synchronicznym z procesorem, czyli muszą działać z taką samą częstotliwością (lub w przypadku pamięci DDR - dwukrotnie wyższą). Jednak nie każde pamięci to wytrzymają. Najlepsze do podkręcania są pamięci takich firm jak Corsair, GeiL, Mushkin, OCZ czy TwinMOS. Te firmy gwarantują, że ich pamięci wytrzymają wysokie taktowanie, ale nawet pamięci No-Name potrafią osiągnąć bardzo dobre rezultaty (jeśli trafi się dobry egzemplarz).
(1.4) Chłodzenie. Jeżeli nie chcesz spalić procesora, to powinieneś zaopatrzyć się w dobre chłodzenie. Bardzo dobre produkty posiadają ThermalTake, Thermalright i Zalman. Przeważnie chłodzenie jest wydajniejsze przy dużym, miedzianym radiatorze. Bez dobrego radiatora nawet najwydajniejszy wentylator jest mało warty. Co nie znaczy, że nie warto kupować dobrego wentylatora. Można wykorzystać także chłodzenie wodą - przeważnie wydajniejsze i cichsze, ale o wiele droższe i trochę bardziej kłopotliwe. Oprócz chłodzenia CPU (procesora), trzeba jeszcze schłodzić:
- Chipset
- RAM
- Obudowę
(1.5) Procesor. To, jak dużo da się go podkręcić zależy od egzemplarza. Najlepszy do podkręcania jest Athlon XP 2500+ Mobile, potem jest zwykły Athlon XP 2500+. Generalnie im niższy mnożnik tym lepiej. Nie dotyczy to procesorów, w których mnożnik jest odblokowany. Wtedy model procesora nie ma większego znaczenia. Dodam, że wszystkie Athlony XP wyprodukowane przed 39 tygodniem 2003 roku mają odblokowany mnożnik.
Warto się zapoznać z tym, jaki rdzeń ma Twój procesor:
-Palomino: Najstarszy Athlon XP, produkowany jeszcze w technologi 0.18µ. Nie da się z niego już dużo wycisnąć.
-Thoroughbred: Pierwszy procesor AMD produkowany w technologi 0.13µ. Ma duży potencjał. Dobry kandydat do podkręcania. Są dwie wesje tego procesora - A i B. Dużo częściej spotykana jest wesja B, która jest także znacznie bardziej "OC friendly" niż wersja A.
-Thorton: To samo co Barton, tylko, że z zablokowaną połową pamięci Cache poziomu 2 (L2).
-Barton: Są to niemalże te same procesory co Thoroughbredy, z tą różnicą, że mają pamięć L2 o wielkości 512kB zamiast 256kB.

(2) Jeśli posiadasz odpowiedni sprzęt, to teraz trzeba się zaopatrzyć w programy testujące wydajność systemu i jego stabilność, a także jakiś program do sprawdzania temperatury/napięć. Ja polecam:
(2.1) Do sprawdzania temperatury i napięć dobry jest Speed Fan 4.25.
(2.2) Do sprawdzania wydajności można użyć programu SiSoftware Sandra 2005 Można używać jeszcze 3D Mark 2001SE, ale ten program służy głównie do testowania wydajności karty graficznej.
(2.3) Do sprawdzania stabilności jest program Prime 95

(3) Teraz trzeba zapoznać się z niektórymi opcjami BIOSu, które są przydatne przy podkręcaniu (w zależności od płyty głównej nazwy mogą się różnić)
(3.1) Core Frequency (lub coś podobnego) - fsb procesora. Lepiej dobrze się zapoznaj z tą opcją - będzie Ci potrzebna .
(3.2) Memory Frequency Ratio (lub podobne) - Stosunek fsb do częstotliwości pamięci. Najlepiej ustawić na 1:1, czyli taktowanie synchroniczne. Uzyska się wtedy trochę wyższą prędkość i lepszą stabilność.
(3.3) Memory Timings - opóźnienia pamięci - im krótsze opóźnienie tym szybciej działa pamięć przy tej samej częstotliwości (między na przykład 8-4-4-2.5 a 6-3-3-2 jest różnica wydajności na korzyść tego drugiego ustawienia). Zwiększając opóźnienia możemy uzyskać wyższą częstotliwość pamięci.
(3.4) Core Voltage - napięcie rdzenia. Zwiększając napięcie, temperatura procesora zwiększa się znacznie, ale procesor może działać z wyższą częstotliwością.
(3.5) Memory Voltage - To samo co wyżej, tylko że zamiast procesora zwiększa napięcie pamięci.
(3.6) Chipset Voltage - To samo co wyżej, ale dotyczy chipsetu.
(3.7) Multiplier - Mnożnik. Służy głównie do zmniejszania go, żeby uzyskać wyższe fsb, dzięki czemu podkręca się nie tylko procesor, ale cały system. Jeżeli mamy słaby RAM lub płytę główną, a mimo to chcesz podkręcić procesor, to możesz zwiększać mnożnik. Rośnie wtedy wydajność tylko procesora.
(3.8.) Reszta ustawień nie ma większego znaczenia przy podkręcaniu, więc możesz je zostawić w spokoju.

(4) Czas rozpocząć podkręcanie!
(4.1) Na początku przydałoby się sprawdzić obecne rezultaty osiągane przez komputer. Włącz program testujący opisany w punkcie (2.2) i zapisz wyniki.
(4.2) Jak już masz obecne wyniki to zrestartuj komputer i przejdź do BIOSu. Najczęściej włącza się go klawiszem [delete] tuż po włączeniu komputera, tam, gdzie jest napisana wielkość i częstotliwość RAMu i nazwa oraz prędkość procesora.
(4.3) Wejdź do BIOSu i przestaw fsb (3.1) o kilka MHz w górę (w przypadku Athlona 2500+, od razu można spróbować na 200MHz).
-Jeżeli komputer w ogóle nie będzie chciał się uruchomić, to przestaw zworkę resetującą BIOS i przejdź do następnego punktu.
-Jeśli komputer się uruchomi, ale przy włączaniu Windowsa będzie się resetował, to przejdź do następnego punktu.
-Jeżeli komputer się uruchomi to przetestuj go programem Prime 95 (2.3). Jeżeli przejdzie ten test bezproblemowo (co najmniej 20 minut; UWAGA: cały czas monitoruj temperaturę i napięcia*!), to możesz powtórzyć procedurę.
(4.4) Po pewnym czasie komputer zacznie odmawiać posłuszeństwa/Prime95 będzie informował o błędach. Wtedy przejdź do BIOSu i zwiększ minimalnie napięcie rdzenia (3.4). Podkręcaj dalej, ale skacz o mniejszą ilość MegaHertzów (Uważaj na temperaturę i napięcia*! Jak znów będą błędy, to zwiększ napięcie i podkręcaj dalej. Zamiast zwiększać napięcie, można także obniżyć mnożnik (3.7).
(4.5) Jak już dojdziesz do końca to... no właśnie, kiedy powinnieneś skończyć?
(4.5a) Temperatura procesora nie pozwala na dalsze podkręcanie*.
(4.5b) Zasilacz zaczyna podawać niestabilne napięcia*.
(4.5c) Pamięć RAM już nie daje rady wyciągnąć więcej. Jeżeli tak jest, to możesz zdecydować się jeszcze na:
- Zmianę timingów (3.3)
- Ustawić tryb asynchroniczny (3.2), spowalniając w ten sposób pamięci.
- Podkręcać przez mnożnik (3.7)
(4.5d) Płyta główna nie potrafi działać szybciej. W takim przypadku nie da się wiele zrobić.
(4.5e) Dalsze zwiększanie napięcia nic nie daje. Cóż, jeśli tak się stało, to osiągnełeś granicę wydajności swojego procesora. Więcej z niego nie wyciściesz, choćbyś bardzo się starał.
(4.6) Jak już skończysz, to dla bezpieczeństwa powinieneś obniżyć fsb o jakieś 2-3MHz w dół. Nie powinno to wpłynąć znacznie na szybkość komputera, a zyskasz częściową gwarancję stabilności.


Uwagi:
* - Według mnie maksymalna akceptowalna temperatura procesora, to 65°C na rdzeniu (CPU Diode) podczas 100% obciążenia przez dłuższy czas. Maksymalna akceptowalna temperatura RAMu to ~55°C, a chipsetu ~60°C. Oczywiście te granice są tylko umowne, bowiem teorytycznie podzespoły powinny wytrzymać trochę większą temperaturę.
Napięcia podawane przez zasilacz nie powinny odbiegać o więcej niż 5%. Daje to wartości:


  +-----------+------------+---------------+
  | minimalna | nominalna  |  maksymalna   |
  |  3.135V   |     3.3V   |    3.465V     |
  |   4.75V   |     5 V    |     5.25V     |
  |   11.4V   |     12V    |     12.6V     |
  +-----------+------------+---------------+


Oczywiście im mniejsze wahania, tym lepiej.